*El Pan

Es indudable que el pan era a principios del siglo pasado un alimento fundamental e imprescindible, sobre todo en este pueblo, si actualmente también lo es, imaginémoslo antes cuando no se podía comprar hecho y por tanto era esencial fabricar el pan, una autentica obra de artesanía, por lo que practicamente cada vecino tenia su horno correspondiente para esta labor, por tanto una vez hecha la malla y separado en la era el grano de la paja, el centeno se echaba en las "quilmas", unos sacos gordos de lino fabricados también artesanalmente en casa, midiéndolo en "tegas" antes de introducirlo en ellos.Estos sacos se transportaban a casa y el grano era guardado en grandes arcas, antes de llevarlo al molino para convertirlo en harina y volver a guardarlo en otra arca.En épocas anteriores se amasaba solo con harina de centeno resultando un pan con un color oscuro, a partir de mediados del siglo veinte era mezclada con harina de trigo y posteriormente comenzó a hacerse pan de trigo.La harina de centeno se amasaba y se dejaba esponjar, amasando una cantidad como para hacer 10 hogazas de un kilo aproximadamente, lo que daría para comer durante 15 dias.El elemento principal para amasar es la levadura, que se obtenía de la masada anterior, guardándo un trozo de masa, colocándola en un perol y colocando el perol junto al fuego para que fermentara, guardándola en la artesa una vez hubiera enfriado.
La labor de amasar solia realizarse en una mesa o en una masera, que era una especie de arca con patas, esparciendo harina a lo largo de la artesa y echando la levadura y un poco de agua con sal, dándole vueltas y arrastrando poco a poco harina hacia la masa para hacerla mas compacta, se iba añadiendo agua a medida que se iba terminando y se continuaba amasando y asi sucesivamente hasta terminar con toda la harina, teniendo en cuenta que cuanto mas iba subiendo el volumen de la masa mas esfuerzo habia que hacer para manejarla.Una vez amasada toda la pasta, se cortaba un trozo, se espolvoreaba con harina, se amasaba un poco más y se dejaba a un lado haciendo lo mismo con el resto de los trozos hasta terminar toda la masa.Una vez hechas las hogazas se tapaban con con una sabana a la espera de introducirlas en el horno, en el que se quemaban ramas de uz (brezo) y otros arbustos hasta caldearlo, para ya una vez caliente retirar las brasas a la puerta del horno, barrer el fondo e introducir las hogazas, que una vez cocidas se guardarán en una artesa hasta su consumo.É indubidable que o pan era a principios do século pasado un alimento fundamental e imprescindible, sobre todo nesta vila, se actualmente tamén éo, imaxinémolo antes cando non si podía comprar feito e por tanto era esencial fabricar o pan, unha autentica obra de artesanía, polo que practicamente cada veciño tenia o seu forno correspondente para este labor, polo tanto unha vez feita a malla e separado na era o gran da palla, o centeo botábase nas "quilmas", uns sacos gordos de liño fabricados tamén artesanalmente na casa, medíndoo en "tegas" antes de introducilo neles.Estes sacos se transportaban a casa e o gran era gardado en grandes arcas, antes de levalo ao muíño para convertelo en fariña e volver a gardalo noutra arca.En épocas anteriores amasábase só con fariña de centeo resultando un pan cunha cor escuro, a partir de mediádevos do século vinte era mesturada con fariña de trigo e posteriormente comezou a facerse pan de trigo.A fariña de centeo amasábase e deixábase esponjar, amasando unha cantidade como para facer 10 hogazas dun quilo aproximadamente, o que daría para comer durante 15 dias.O elemento principal para amasar é a levadura, que se obtiña da masada anterior, guardándo un anaco de masa, colocándoa nun perol e colocando o perol xunto á lume para que levedase, gardándoa na artesa unha vez houbese enfriado.
O labor de amasar solia realizarse nunha mesa ou nunha masera, que era unha especie de arca con patas, espallando fariña ao longo da artesa e botando a levadura e un pouco de auga con sal, dándolle voltas e arrastrando aos poucos fariña para a masa para facela mais compacta, se ía engadindo auga a medida que se ía terminando e continuábase amasando e asi sucesivamente ata terminar con toda a fariña, tendo en conta que canto mais ía subindo o volume da masa mais esforzo habia que facer para manexala.Unha vez amasada toda a pasta, cortábase un anaco, se espolvoreaba con fariña, amasábase un pouco máis e deixábase a unha beira facendo o mesmo co resto dos anacos ata terminar toda a masa.Unha vez feitas as hogazas tapábanse con cunha sabana á espera de introducilas no forno, no que se queimaban ramas de urce (breixo) e outros arbustos ata caldearlo, para xa unha vez quente retirar as brasas á porta do forno, varrer o fondo e introducir as hogazas, que unha vez cocidas se gardarán nunha artesa ata o seu consumo.
Il est indubitable que le pain était à des principes del siècle passé un aliment fondamental et indispensable, sur tout dans ce peuple, si actuellement aussi il l'est, nous l'imaginions avant quand on ne pouvait pas acheter fait et par tant il était essentiel de fabriquer le pain, une authentique oeuvre d'artisanat, par ce que pratiquement chaque voisin tenia son four correspondant pour cette tâche, pour tant une fois faite la maille et séparé dans elle était le grain de la paille, le seigle était jetée artisanalement avant dans les "quilmas", des couches grasses de toile fabriquées aussi en maison, en le mesurant dans "tegas" de l'introduire en ces derniers.Ces couches étaient transportées à maison et le grain était gardé dans de grandes poitrines, avant de le porter au moulin pour le transformer en farine et le garder à nouveau dans une autre poitrine.à des époques précédentes on malaxait seulement avec farine de seigle en résultant un pain avec une couleur obscure, à partir d'à moitié du siècle vingt il était mélangé avec farine de blé et postérieurement a commencé à faire pain de blé.La farine de seigle était malaxée et il était laissé gonfler, en malaxant une quantité comme pour faire 10 hogazas d'un kilo approximativement, ce qui donnerait pour manger pendant 15 jours.L'élément principal pour malaxer est la levure, qui était obtenue de de celle masada précédente, en gardant un morceau de masse, en la plaçant dans un perol et en plaçant le perol avec le feu pour qu'il fermente, en la gardant dans la cuvette une fois qu'il aura refroidi.

La tâche de malaxer solia être effectué dans une table ou dans un masera, qui était une espèce de poitrine avec des jambes, en dispersant de la farine le long de la cuvette et en jetant la levure et un peu d'eau avec sel, en le donnant retournées et en entraînant peu à peu de la farine vers la masse pour la rendre plus compacte, on ajoutait de l'eau au fur et à mesure qu'elle se terminait et on à malaxer et ainsi successivement jusqu'à terminer avec toute la farine, en en tenant compte du fait que tout au plus montait le volume de la masse davantage d'effort habia que faire pour la manier.Une fois malaxée toute la pâte, on coupait un morceau, il était saupoudré avec farine, on malaxait un peu plus et il était laissé de côté en faisant la même chose avec le reste des morceaux jusqu'à terminer toute la masse.Une fois faites les hogazas on couvrait avec avec une feuille dans l'attente de les introduire dans le four, dans lequel on brûlait des branches d'uz (bruyère) et d'autres arbustes jusqu'à le chauffer, pour réchauffe déjà une fois retirer les braises à la porte du four, balayer le fonds et introduire les hogazas, qui une fois cuites ils seront gardés dans une cuvette jusqu'à leur consommation.
He is doubtless that the bread was to principles del last century a fundamental and essential food, on everything in this town, if at the moment also it is it, we before imagine it when fact and by as much essential era could not be bought to make the bread, one authenticates crafts work, by which practicamente each neighboring tapeworm its corresponding furnace for this work, by as much a time done the separated mesh and in the era the grain of the straw, the rye lay down in "quilmas", fat linen coats also made artisan in house, measuring it in "tegas" before to introduce it in them. These coats were transported to house and the grain one was kept in great coffers, before taking it to the mill to turn it flour and returning to keep it in another coffer. At previous times a bread with a dark color was kneaded single with rye flour being, from half-full of century twenty she was mixed with wheat flour and later bread began to become of wheat. The rye flour was kneaded and it was let puff up, kneading an amount like approximately doing 10 hogazas of a kilo, which would give to eat during 15 days. The main element to knead is the leavening, that was obtained from the previous masada one, guardándo a mass piece, placing it in perol and placing perol next to the fire so that it fermented, keeping it in the trough once it had cooled.
The work to knead solia to be made in a table or a masera, that was a species of coffer with legs, scattering flour throughout the trough and throwing the leavening and a little of water with salt, giving him returned and little by little dragging flour towards the mass to make it but compact, was added water as it was finished and it was successively continued kneading and asi until finishing with all the flour, considering that whichever but was raising to the volume of the mass but effort habia that to make to handle it. Once kneaded all the paste, a piece was cut, dusted off with flour, a little was kneaded more and it was left to a side doing the same with the rest of the pieces until finishing all the mass. Once done hogazas they were covered with with a savannah to the delay introducing them in the furnace, in which branches of uz were burned (brezo) and other shrubs until heating it, already once warms up to retire live coals to the door of the furnace, to sweep the bottom and to introduce hogazas, that once cooked will keep in a trough until their consumption..